حیوان آزاری (به انگلیسی:Animal abuse) به سوء استفاده و آزار و اذیت حیوانات گفته می‌شود که حتی بی توجهی نسبت به آنان را نیز شامل می‌شود. فرد یا افرادی که به هر دلیل و به هر طریقی باعث آزار و اذیت حیوانات می‌شوند حیوان آزار نامیده می‌شوند.

ظلم و ستم به حیوانات اکثراً از روی جهل و ناآگاهی، اعتقادات قومی و مذهبی یا ترس اتفاق می‌افتد. خیلی از افرادی که باعث آزار حیوانات می‌شوند حتی از مصادیق حیوان آزاری بی‌اطلاع هستند و ناخواسته دست به این عمل می‌زنند. نمونه بارز آن مربوط به مرغداری ها و دامداری های صنعتی است که در پشت درهای بسته رخ می‌دهد.

باید بدانید که حیوان آزارها شاخ ندارند؛ همسایه، دوست، معلم، رئیس یا حتی خود شما هم می‌توانید یک حیوان آزار محسوب شوید.

حقوق حیوانات از دیدگاه دین اسلام

در قرآن کریم آیاتی وجود دارد که به حقوق حیوانات در آن ها اشاره شده و در بسیاری از روایات و احادیث هم آزار و اذیت حیوانات نهی شده است. حضرت علی (ع) به نقل از پیامبر رحمت و مهربانی در نهج البلاغه می‌فرمایند: مبادا حیوانی را ـ حتی اگر سگ هار هم باشد مثله کنید.

امام صادق (ع) هم در یک روایت نقل می‌کنند: مردی حضور پیامبر (ص) آمد و به حضرت سلام کرد. پیامبر (ص) فرمودند: وعلیکم السلام. آن مرد گفت:‌ای پیامبر خدا من یک نفر هستم چرا شما در جواب دادن صیغه جمع به کار بردید. حضرت در جواب فرمودند: به تو و اسبت سلام کردم.

امام حسن (ع) هم روزی غلامی را دیدند که هنگام غذا خوردن تکه ای از غذای خود را به یک سگ گرسنه می‌داد. ایشان این غلام را تحسین کرده و فرمودند که این کار نشانه جوانمردی او می‌باشد و سپس آن غلام را آزاد کرده و باغی که در آن کار می‌کرد را خریدند و به او بخشیدند.

۹ گروه اصلی از حیوان آزار ها کدامند؟!

حیوان آزارن موارد حیوان آزاری را می‌توان به چند گروه طبقه بندی کرد که در این قسمت آنها را با جزئیات بیشتری بررسی خواهیم نمود.

۱- شخصی که به آزار و اذیت بدنی حیوانات می‌پردازد!
بیشتر موارد خشونت و ظلم علیه حیوانات شامل صدمه زدن عمدی به بدن حیوان می‌باشد. فردی که سگ خود را به دلیل برخورد با یک شیء در خانه و یا اسب خود را به دلیل نافرمانی شلاق می‌زند در این گروه از حیوان آزار ها قرار می‌گیرد.

۲- شخصی که به حیوانات بی اعتنایی می کند!
در بعضی موارد بی اعتنایی به حیوانات و نادیده گرفتن آنها ناشی از عدم آگاهی می‌باشد. شاید شخص نحوه صحیح مراقبت از حیوان خانگی خود را نمی‌داند ولی این امر توجیهی برای غفلت نیست! هر فردی که سرپرستی حیوانی را برعهده گرفته است باید دانش و اطلاعات لازم درباره نگهداری از آن حیوان را نیز کسب کند.

بی اعتنایی همچنین می‌تواند ناشی از عدم تمایل باشد. اگر صاحب سگ متوجه شود که حیوان صدمه دیده است، از نظر اخلاقی و قانونی انجمن حمایت از حیوانات و محیط زیست ایران موظف است او را برای مداوا به دامپزشکی ببرد ولی متأسفانه برخی از افراد حاضر نیستند وقت و هزینه خود را برای بهبود حیوانات بیمار یا زخمی صرف کنند.

حیوان ممکن است روزها یا هفته ها بدون غذا بماند زیرا سرپرست حیوان فراموش می‌کند به او غذا بدهد. برخی از این حیوانات در اثر کمبود آب بدن، سوء تغذیه، بیماری های درمان نشده و… از دنیا می‌روند. از این رو صاحبان این حیوانات نیز جزو حیوان آزار ها محسوب می‌شوند.

۳- شخصی که از حیوانات بهره کشی می‌کند!
برخی افراد احساس می‌کنند که مالک حیوان هستند. این افراد بر این باورند که حق دارند از حیوانات به هر روشی که بخواهند به خاطر منافع پولی بهره کشی کنند. در حالی که بهره کشی یک ظلم آشکار در حق حیوانات است. به نظر شما صاحبان سیرک ها، باغ وحش ها، دلفیناریوم ها و سایر مکان هایی که از حیوانات برای سرگرمی سوء استفاده می‌کنند را نمی‌توان حیوان آزار نامید؟ انسان برای بدست آوردن پول حریص است و برای دستیابی به آن حتی حیوانات بی گناه را مورد آزار و اذیت و شکنجه جسمی و روحی قرار می‌دهد.

۴- شخصی که دست به تله گذاری و شکار حیوانات می‌زند!
انسان ها به دلیل مجموعه مهارت های منحصر به فردشان، به راحتی می‌توانند بر حیوانات مسلط شوند. وقتی حیوانات به دست انسان شکار می‌شوند و در بشقاب های غذایی سرو می‌شوند واقعاً در حق حیوانات ظلم می‌شود چرا که خداوند به همه حق حیات بخشیده است. کسی که بتواند گوشت حیوانات یا محصولات جانبی بدست آمده از حیوانات را بفروشد و سود کند، یک حیوان آزار بوده و می‌تواند کشتار حیوانات بی گناه را توجیه کند. صنعت پرورش خز از جمله صنایعی است که در آن حیوانات بعد از شکار شدن، پوست شان کنده می‌شود و با قیمت های هنگفت به فروش می‌رسد.

۵- شخصی که برای بدست آوردن پول به پرورش حیوانات می‌پردازد!
به نظر شما نگهداری مرغ ها در شرایط اسفناک و تأسف بار مرغداری ها اگر ظلم نیست، پس چیست؟

در مرغداری ها، دامداری های صنعتی و پرورشگاه های ماهی موارد بی پایانی از ظلم به حیوانات را می‌توان مشاهده کرد. حتی ذبح مرغ ها و دام ها در کشتارگاه خیلی دردناک و وحشتناک تر از آن چیزی است که تصور می‌کنید، مرغ ها در حالی که به صورت وارونه آویزان هستند سرشان بریده شده یا به گاوها قبل از کشتار شوک الکتریکی داده می‌شود.

۶- شخصی که برای تفریح و سرگرمی حیوانات را به جان هم می‌اندازد!
یک حیوان آزار با جنگ اندازی بین حیوانات ارضاء می‌شود. باید بدانید که در گاو بازی ها، خروس بازی ها و جنگ سگ ها حیواناتی که در مسابقات برنده می‌شوند زخمی می‌شوند، اعضای بدن شان آسیب می‌بیند و حتی ممکن است استخوان هایشان بشکند. متأسفانه حیواناتی که دیگر نمی‌توانند بجنگند با دردناک ترین و فجیع ترین روش های ممکن کشته می‌شوند.

۷- شخصی که به بهانه علم، دست به آزمایش روی حیوانات می زند!
با وجود پیشرفت های علمی بی شمار، چندین دهه است که انسان ها برای تولید محصولات و داروهای مختلف روی حیوانات آزمایش می‌کنند که باعث خارش، سوزش، درد، قطع اعضای بدن و حتی مرگ حیوانات می‌شود.

در آزمایشگاه ها موش ها در معرض بیماری ها، انگل ها و عفونت های بی شماری قرار دارند. آنها مجبورند در قفس بمانند بدون اینکه هیچ امیدی به تنفس هوای تازه، لذت بردن از یک زندگی عاری از آزار و اذیت و یا یک معاشرت کوچک با سایر هم گونه های خود داشته باشند. قطعاً شخصی که به بهانه علم، دست به آزمایش روی حیوانات می‌زند هم یک حیوان آزار محسوب می‌شود.

۸- شخصی که حیوانات را به عنوان یک شیء می‌داند!
برخی از افراد معتقدند که بشر تنها موجودی روی زمین است که می‌تواند درد، ترس، غم، شادی، ناامیدی و امید را احساس کند. ولی سالهاست که دانشمندان ثابت کرده‌اند که حیوانات نیز قادرند عشق و محبت، درد، ترس، نگرانی و… را درک کنند.اگر به خاطر خراب شدن لپ تاپ تان بخواهید آن را پرت کنید و بشکنید یا اگر بخواهید با چاقو توپ تان را پاره کنید، هیچ ضرورت اخلاقی مانع این کار شما نمی‌شود. ولی وقتی به حیوانات به چشم اشیاء می‌نگرید در حق آنها ظلم کرده اید، چراکه حیوانات بیش از یک ابزار یا وسیله اهمیت دارند. آنها هنگام بازی با یک اسباب بازی جدید، شادی را تجربه می‌کنند، هنگامی که مجروح می‌شوند درد می‌کشند و وقتی فردی که دوستش دارند می‌میرد غمگین می‌شود.

۹- شخصی که به حقوق بشر ارزشی قائل نیست!
یک مطالعه نشان داد که حیوان آزار ها تا پنج برابر بیشتر نسبت به افراد معمولی احتمال دارد که سایر انسان ها (کودکان، سالمندان و معلولین ذهنی) را بیازارند. یک مطالعه دیگر به این نتیجه رسید در خانه هایی که کودکان مورد آزار و اذیت قرار گرفته اند، در ۸۸ درصد آنها شواهدی از ظلم به حیوانات وجود داشته است. قطعاً همه می‌دانیم که حیوان آزاری مقدمه ای بر انسان آزاری است اما فردی که به انسان‌ها ظلم می‌کند و صدمه می‌زند را می‌توان محاکمه کرد ولی خیلی از حیوانات مورد آزار و اذیت قرار می‌گیرند بدون اینکه محاکمه‌ای در کار باشد.

حیواناتی که ارزش پولی برای انسان دارند و در دامداری‌های صنعتی و سنتی جهت تأمین گوشت، شیر و تخم مرغ لازم برای تغذیه انسان پرورش داده می‌شوند، بیشترین رنج را از طرف حیوان آزارها می‌بینند. این مسئله طوری به ما نشان داده شده است که فکر می‌کنیم حیوانات پرورشی همیشه در چمنزار های سرسبز در حال چرا هستند.

اگر حیوان آزار نیستید پس باید به این ۵ نکته توجه کنید!

حیوانات به خودی خود نمی توانند از خود دفاع کنند و قطعاً به کمک ما نیاز دارند. پیوستن به مجمع فعالان زیست محیطی کشور می‌تواند اولین قدم در مقابله با حیوان آزاری باشد زیرا این سازمان مردمی پس از دریافت گزارشات و سپس تحقیقات فراوان نسبت به مسئله مورد نظر، مراکز حیوان آزاری را شناسایی و در صورت لزوم از مجریان قانون و مقامات قضایی پیگیر موضوع می‌شود تا حیوان آزاران به مجازات برسند. همچنین اعضا و کارشناسان این سازمان مردمی در تلاشند بر آگاهی و اطلاعات شما بیافزایند.

نکته ۱: اگر شاهد حیوان آزاری بودید سعی کنید درگیر نشوید، چون احتمال آسیب به شما از جانب حیوان آزار وجود دارد، اما بی اعتنا هم از این مسئله رد نشوید. شما می‌توانید با گرفتن فیلم و عکس و با ارائه مدارک و مستندات آن به نمایندگان مجمع فعالان زیست محیطی کشور پیگیری های لازم را انجام دهید.

نکته ۲: از شرکت در مسابقات گاو بازی، جنگ خروس ها و سگ ها و رفتن به باغ وحش ها، دلفیناریوم ها و… اجتناب کنید

نکته ۳: محصولاتی که از خز، چرم، پشم، پر غاز تهیه شده اند را نخرید.

نکته ۴: اگر گوشت می‌خورید سعی کنید به گیاهخواری روی بیاورید و از خوردن گوشت، تخم مرغ، لبنیات، عسل و سایر محصولات جانبی حیوانات خودداری کنید.

نکته ۵: مهمترین کاری که می‌توانید انجام دهید، گسترش آگاهی است. به مردم این امکان را بدهید تا در مورد خشونت علیه حیوانات آگاه شوند. عکس ها و مقالاتی را در این زمینه منتشر می‌شود را در رسانه های اجتماعی به اشتراک بگذارید. هرچه مردم بیشتر درباره خشونت علیه حیوانات آگاه شوند، ما قدرت بیشتری برای متوقف کردن آن پیدا خواهیم کرد. فقط این مقاله را نخوانید. آن را به اشتراک بگذارید و از کار ما در مقابله با حیوان آزار ها حمایت کنید.